Een verliessituatie voor een kind

Een kind is bij een verliessituatie gebaat bij zoveel mogelijk regelmaat waarin de gewone dagelijkse dingen doordraaien. Een extra knuffel en liefdevolle aandacht is meer dan gewenst in deze tijd, zonder dat het verwennerij wordt.

Kinderen laten via lichaamstaal merken wat verlies voor hen betekent:

*teruggetrokken of juist heel uitbundig (op uitsloverige toe) gedrag;

*emotionele pijn laat een kind letterlijk zien door meer spanning in het lijf, zoals in elkaar gekropen zitten, voor zich uitstaren of soms letterlijk uit-huizig zijn, zolang ze maar weg zijn, uit de situatie die ze niet willen voelen.

Soms zijn er geen woorden

Ook al kunnen ze hun gevoelens niet of moeilijk uitspreken, energetisch pakt een kind het verdriet, de angst en/of de pijn van de ouder feilloos op. Ze zullen tijdens het knuffelen de hogere (spier)spanning opmerken. Rouwende ouders -zowel bij acute ziekte als bij overlijden- zijn minder beschikbaar, draaien meer op de automatische piloot en voelen daardoor voor het kind als minder veilig. Wat een kind dan nodig heeft is een omgeving waarin ze zich geborgen en veilig kunnen voelen. Als ouder zelf benoemen wat het gemis met je doet, dat je er verdrietig over bent, dat je het soms ook allemaal niet weet en het als teveel voelt, geef je het signaal af dat volwassenen het soms ook niet weten. Dat dit oké is.

Alles wat jij voorleefd, leven zij na. Soms is alleen al samen zitten, elkaars hand vasthouden al voldoende. Kijk of je als ouder aan kunt sluiten bij de wereld van je kind. Blijf open en nieuwsgierig en hun wereld zal zich aan jou ontvouwen.

Ieder kind rouwt op zijn/haar eigen manier

Praat over de overledene. Je kind voelt jouw angst, onzekerheid en verdriet. Sta stil bij je eigen gevoelens. Ze mogen best jouw verdriet zien, zo leert je kind dat dit bij leven hoort.

Een kind rouwt op zijn/haar eigen unieke manier en gedurende de jaren die volgen zal de opgedane verlieservaring (onbewust) altijd een rol blijven spelen. Aanwezig zijn in contact is vaak al voldoende, woorden zijn dan overbodig.

Een chronisch ziek kind

heeft een enorme impact op het gehele gezin. Alles wordt aangepast rondom het kind. En het zieke kind heeft dat meestal zelf ook door, kan zich er schuldig over voelen. Zelf recalcitrant gedrag gaan vertonen. ‘Het als oneerlijk voelen, dat hij dood gaat en zijn broer/zus blijft leven’. En ook daar heeft de rest van het gezin dan weer ‘last’ van.

Nu is het meestal zo dat er voor de zieke vele hulpbronnen beschikbaar zijn, echter hoe zit dat met de overige familieleden? Die hebben er ook ‘maar even’ mee te dealen. Ongewild worden ze in een situatie geduwd die ze niet zelf gekozen hebben, maar wel hun hele leven op hun kop zet. Papa en mama hebben het vaak al zo druk en de andere kinderen cijferen zichzelf daardoor vaak onbewust weg. Hoe fijn is het dan als daarvoor externe begeleiding bestaat. Waar ze gehoord worden, hun verhaal kunnen doen, gewoon kind kunnen zijn, kunnen spelen, zonder het zieke broertje of zusje.

En ook jullie als ouders kunnen vaak een steuntje in de rug gebruiken. Jullie hollen maar door, dealen met de situatie, stilstaan bij voelen is er vaak niet bij. De praktijk wijst echter uit dat ‘het verlies’ (van de gezondheid van je kind) een bittere pil is om te slikken. Het voelt oneerlijk, is vaak niet te bevatten, voelt onmachtig, je bent richtingloos en kan zo alleen en eenzaam voelen.

Als je al weet dat je kind

het niet gaat redden,

dat je hem zult verliezen.

Als dat uiteindelijk gebeurt, is er in het begin nog veel steun, er wordt naar het overleden kind gevraagd, je mag erover praten, er mogen emoties zijn. En dan na een paar maanden is het stil.

Dood en rouw vinden we in Nederland maar moeilijk en zwaar. Alleen er is geen recept voor rouw, hoe lang die duurt, wanneer die komt, hoe die zich uit en hoe hiermee om te gaan. De impact van een verlies is groot. Rouw verwerken is zorgen voor jezelf, aandacht hebben voor wat je voelt en denkt. Jezelf de ruimte geven om dat te doen wat voor jou belangrijk is en dat begint met het herkennen en erkennen van je eigen rouwproces:

• In wat je doet,
• In wat je voelt,
• En hoe je denkt.